Zaczyna się od Wyspiańskiego: „Wielka scena otworem, przestrzeń wokół ogromna”, a dalej jest tylko ciekawiej, bo jest i szkielet konia z „Niech sczezną artyści” Kantora i Dymna w Orestei, po drodze mniemy sztandary Hasiora, prace Abakanowicz, zobaczymy Jana Pawła II i Gierka podczas obchodów Święta Pracy. Zachęta przygląda się bliżej jak zmienia się estetyka, kompozycja i dramaturgia nie tylko w teatrze, ale w głośnych wydarzeniach społecznych.
Dekoracje, projekty kostiumów, ustawienie i zagospodarowanie sceny, to nie tylko efekt wizualny, po którym oceniamy czy coś nam się podoba czy nie, to także funkcjonalne podejście, które ma ułatwić poruszanie się po meandrach spektaklu ekipie i przede wszystkim aktorom. Zasady są podobne, bez względu czy rozmawiamy o teatrze, czy o dużych imprezach. Przyjazd Papierza Jana Pawła II był tak samo skurpulatnie zaplanowany jak wystąpienie Gierka na trybunie honorowej na Placu Defilad przed PKiN, czy pogrzeb Juliusza Słowackiego, który kuratorzy nazywają „akcją performatywną”. Słowacki został sprowadzony przez Piłsudskiego w 1927 roku do Polski, na Wawel. Zanim jednak spoczął w tym honorowym miejscu, musiał przejechać przez całą Polskę – transportowano go statkiem i pociągiem. Całość pochówku Słowackiego zajęła dwa tygodnie, i zakończyła się uroczystą mszą w Barbakanie i przemówieniem wodza.
Podobnie jak Słowacki, po kraju podróżowały teatry, kiedyś to było nawet zapisane w regulaminach, że jest obowiązek ze sztuką docierać do narodu. Teatr balansował na granicy rozrywki dla elity i dla zwykłego widza, i tak też jest i dziś. Leon Schiller miał wizję teatru monumentalnego, który będzie równie wielki jak architektura, z nim tę wizję podzielali: Andrzej Pronaszko, Wincenty Drabik, czy Stanisław Śliwiński. W 1966 roku Tadeusz i Irena Bryscy pisali: „marzyło się nam wszystkim wyrwanie z dużego miasta. Osadzenie teatru w pięknej okolicy, z dala od huku, bieganiny.” Każdy na teatr może patrzeć z innej perspektywy, każda może okazać się słuszna.
W Zachęcie zobaczycie przełomowe wizje, prospekty, makiety, projekty kostiumów. Obejrzycie fragmenty nagranych przedstawień, ale także sztukę związaną z teatrem. Warto wybrać się na spacer.
„Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku” w Zachęcie do 19.01.2020.
Kulturalnie mon Amie 