To już 12. edycja festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE. Zupełnie wyjątkowa, której hasłem jest: COŚ WSPÓLNEGO. Festiwal, który do tej pory w centrum swoich rozważań i zainteresowań stawiał architekturę, w tym szczególnym, pandemicznym czasie podkreśla rolę wspólnoty i kontaktów międzyludzkich. Na wystawie do oglądania mamy prace, które w dużej części powstały dzięki zaangażowaniu nie tylko artystów, ale i ludzi, w tym uchodźców, czy społeczności LGBT.
Społeczeństwo, grupa, mikrospołeczności, jednostki – MSN przesunął akcent z architektury, na żywe konstrukcje społeczne budujące tkankę miejską. Czas związany w epidemią i zamknięciem wszystkich instytucji, w tym instytucji kultury, pokazał jak wiele zależy od człowieka, jego uważności, kreatywności i siły. Festiwal w czasie izolacji ma być kontrapunktem – miejscem spotkań, wymiany doświadczeń, pomysłów i szukania wspólnych rozwiązań związanych nie tylko z tematem epidemii i szybko zmieniającej się dzięki niej rzeczywistości, ale również innych ważnych i palących problemów, takich jak starzejące się społeczeństwo, czy degradacja środowiska naturalnego.
„Starając się znaleźć COŚ, musimy zmierzyć się z wieloma pytaniami: Czy możliwe jest życie wspólnotowe przy jednoczesnym zachowaniu prywatności? W jaki sposób – wobec postępującej w czasie pandemii nieufności – rozumieć gościnność? Jakie remedium na pogłębiające się podziały społeczne proponują artystki i artyści? Czy w sytuacji zagrożenia warto dzielić z sąsiadami coś więcej niż klatkę schodową?” – mówią kuratorzy wystawy Tomasz Fudala i Natalia Sielewicz.
Muzeum pozostaje otwarte dla zwiedzających, którzy jednak muszą dostosować się do wymogów sanitarnych – od progu obowiązuje dezynfekcja i maseczki ochronne. Wspólna przestrzeń też nie jest do końca wspólna, ale ograniczona zasadami bezpieczeństwa – zachowujemy dystans społeczny, a do instalacji do których wnętrza można wejść obowiązuje limit jednoosobowy. Wspólne doświadczanie sztuki ogranicza się więc do samotnego krążenia wokół dzieł.
Mimo niesprzyjających okoliczności, MSN nie daje za wygraną i część z dyskusji przenosi do internetu – warto obserwować profil MSN Warszawa i stronę wystawy, gdzie na bieżąco publikowane są daty spotkań z artystami i gośćmi. Tematyka spotkań jest paląco aktualna – od problemów seniorów, przez osoby LGBT, po drażliwy temat uchodźców, którzy często mimo otrzymania azylu żyją w zawieszeniu i strachu o kolejny dzień. Niektóre z warsztatów zapewne się nie odbędą, tak jak oprowadzania kuratorskie, które zostały zawieszone ze względu na wprowadzenie żółtej strefy. Ale jest część projektów, które mają być długofalowe – jak projekt wspólnego ogrodu działkowego.
„Z wielu projektów prezentowanych na wystawie wynika, że wypracowanie konsensusu, umożliwiającego wspólne życie, może okazać się najlepszą inwestycją dla miasta. W ciągu zaledwie kilku miesięcy pandemia odcięła społeczeństwo od wielu form uczestnictwa i współobecności w sferze publicznej – spotkań, zgromadzeń, demonstracji, walnych czy towarzyskich zebrań. Trudno sobie jednak wyobrazić dobrze funkcjonujące społeczeństwo bez gościnności, wsparcia i opieki. Dlatego jednym z głównych zagadnień podejmowanych w tegorocznej edycji festiwalu jest możliwość aktywnego angażowania się mieszkańców w kształtowanie swojego otoczenia, w szczególności w co-housingi, w jakie organizują się seniorzy.”
Na powierzchni wystawowej nie ma przesytu prac, w centrum stoją schodki – „Obserwatorium” Zuzy Golińskiej. „Obserwatorium” jest zbudowane na zasadzie odwróconej areny, gdzie audytorium zwraca się „na zewnątrz”. Można na nim siąść w bezpiecznych odległościach, podziwiając to, co arenę otacza. Większość prac bada kondycję ludzką, a część artystów skupia się na działaniach wspólnotowych zapraszając do twórczej pracy osoby ze sztuką niezwiązane. „‚Opieka rodzinna’ jest dla mnie kontynuacją projektów tworzących możliwość spotkania pomiędzy bardzo różnymi światami społecznymi, w których gościnność i współpraca stały się podstawą do dialogu i wspólnych działań” – opowiadał o swoim projekcie Daniel Rycharski w GW Warszawa. „Opieka rodzinna” to wydarzenie performatywne, które sięga daleko poza sztukę, angażując społeczności do tworzenia nowych więzi. Rycharski zaprosił osoby LGBT na polską wieś, prosząc dla nich o gościnę w domach – na wystawie tę akcję symbolizuje sztandar w kolorze czerwieni, podwieszony u sufitu.
Na wystawie są patchworki, makramy, kolaże, tworzone przez koła zrzeszające kobiety, w tym uchodźczynie, miejsca odpoczynku, które mają być schronieniem w trudnych momentach. Na jednej ze ścian wisi ogromny list artystów, który nawiązuje do pracy Tadeusza Kantora, z którym na początku pandemii artyści pomaszerowali ulicami Warszawy, ich hasło brzmiało: „Żyć nie umierać”.
COŚ WSPÓLNEGO ma dać impuls i motywację do działania organizacjom kultury – „wzajemna pomoc i wspieranie się w codziennych czynnościach, świadome zarządzenie danymi cyfrowymi, które może dobrze służyć wspólnotom, czy podtrzymywanie dialogu społecznego i zaproszenie do niego nowych mieszkanek i mieszkańców. Właśnie w te ostatnie działania mogą włączyć się instytucje kultury” – podkreślają kuratorzy.
„12. edycja festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE to kilkumiesięczny proces poznawania, warsztat z dzielenia się doświadczeniami i współpracy. Ma nam pomóc zobaczyć nowy, ujawniony podczas pandemii potencjał miasta: COŚ WSPÓLNEGO.”
Wystawa potrwa do 17.01.2021/ więcej informacji na stronie: artmuseum.pl
Kulturalnie mon Amie 