Synapsy to jedno z moich ulubionych słów, leży tuż obok neuronu i ściśle wiąże się z życiem, pamięcią, historią, ale i emocjami. Reportaż Hanny Kral „Synapsy Marii H.” jest krótki, mocny i wciągający. „Tkanki miękkie” Zyty Rudzkiej to męska historia. W męski świat zabiera nas również Marcel Woźniak, który pokusił się o napisanie biografii Leopolda Tyrmanda – autora „Złego”, charyzmatycznego i przystojnego zawadyjaki. Paweł Huelle, dobrze znanym stylem pisania, wraca do opowiadań. Na koniec literatura światowa w pigułce – Michał Nogaś publikuje zbór swoich wywiadów z najważniejszymi pisarzami. „Z niejednej półki” to uczta rozmów, tych publikowanych wcześniej i tych, które się nie ukazały na łamach prasy.
1/ Synapsy Marri H./ Hanna Kral
„Co łączy przedwojenny żydowski Muranów, stan wojenny i World Trade Center?
Synapsy – mosty w mózgu między przeszłością i dniem dzisiejszym.
Maria Twardokęs-Hrabowska, polska opozycjonistka więziona w 1981 roku za wspieranie strajku, zmaga się z trudną teraźniejszością. W społeczeństwie nieczułym na inność i nieprzygotowanym na to, co odbiega od przyjętej normy, wychowuje cierpiącego na autyzm syna. W jej historii pojawia się także Maria Hrabowska, „matka jej męża”, która przeżyła piekło II wojny światowej i współczesnego terroryzmu – atak na wieże WTC.
Czy da się zapomnieć o przeszłości? Jak odnaleźć się w dzisiejszym świecie, w którym liczy się tylko to, co tu i teraz?
W „Synapsach Marii H”. Hanna Krall zadaje wiele trudnych pytań i unika odpowiedzi.”*
Wybitna reporterka siada do pisania – sięga do rozmów i listów, łączy ze sobą fragmenty historii, przeplata je i wpisuje w nie emocje, trudne, bolesne, ale też te codzienne, lekko przygaszone pędem dnia. „Synapsy Marii H.” Krall pisze tak, jak potrafi najlepiej, chaotycznie i wciągająco. Czytelnik staje się częścią tego świata, a nie biernym obserwatorem.
2/ Tkanki miękkie/ Zyta Rudzka
„Leczenie jak kochanie, to nie są sterylne czynności.
Upadek Don Juana i bezkompromisowa rozprawa z mitem uwodziciela. „Tkanki miękkie” to nieoczywista opowieść o zwierzęcym przywiązaniu między ojcem a synem. A także o tym momencie życia, gdy ze wszystkich ważnych uczuć pozostaje obowiązek miłości wobec rodzica.”*
Zyta Rudzka powraca nową książką. Po świetnej przyjętej „Krótkiej wymianie ognia”, tym razem zabiera nas do męskiego świata. W „Tkankach miękkich” język Rudzkiej jest bardzo organiczny, opisuje nim nie tylko ciało, ale myśli, emocje i życie w ogóle.
3/ Tyrmand. Pisarz o białych oczach/ Marcel Woźniak
„Podróż śladami Leopolda Tyrmanda i ludzi, których wyobraźnią zawładnął, to scenariusz hollywoodzkiego filmu. Warszawskie zaułki, kalifornijskie bezdroża, nowojorski zgiełk i moskiewskie mrozy. Reporterska opowieść o legendzie Warszawy i autorze „Złego” to historia znikania i powrotów. Gdy NKWD przystawia mu pistolet do głowy, Tyrmand w ostatniej chwili ucieka od zsyłki na Sybir. Gdy czeka go komora gazowa, zmienia tożsamość z polskiego Żyda na Francuza i jedzie do nazistowskich Niemiec. W Polsce jego książki znikają z księgarń w godzinę. Marek Hłasko nazywa go geniuszem, Witold Gombrowicz – spadkobiercą romantycznej tradycji, a Tadeusz Konwicki i Maria Dąbrowska połknęli Złego w jedną noc.
Biografia Tyrmanda, to opowieść o optymizmie i wierze w szczęście, gdy nie ma się żadnych szans. O Złym, który okazuje się Dobrym, oraz o całej szajce Złego. Jest w niej rzeźbiarka, która lepi Tyrmanda z gliny. Jest dziennikarz, którego od Tyrmanda dzieli śnieżyca. Jest siwy autostopowicz, Zbyszek Herbert, agenci CIA, Sławomir Mrożek i człowiek gotowy pisać o Tyrmandzie arię operową. Jak potoczą się ich losy? Znikające dokumenty, zagubiony grób, tabliczka na oceanicznej wyspie, skarpetki, jazz, mroczna Warszawa i tajemnicze zdjęcie sprzed wojny. I jeden Tyrmand – pisarz o białych oczach.”*
4/ Talita/ Paweł Huelle
„Każda ludzka historia jest jak tajemnicze laboratorium uczuć i pamięci – dwoje ludzi pozornie beznamiętnie obserwujących swoje codzienne czynności; kiełkujące zakazane uczucie, które nie ma szans rozwinąć się w obliczu wojny; porywający koncert zagrany dla jedynego słuchacza; mężczyzna balansujący na linie nad przepaścią czy chłopiec patrzący z obawą i ciekawością w stronę lasu, gdzie zatrzymał się cygański tabor, a w nim król z wnuczką.
„Talitha kum” („Dziewczynko, mówię ci, wstań”) – biblijna opowieść o wskrzeszeniu z martwych córki Jaira to punkt wyjścia do hipnotyzujących opowieści o miłości i niespełnieniu, tęsknocie i pragnieniach, grzechu i próbach jego odkupienia. Ożywa tutaj świat na pozór odległy, ale ponadczasowy, nasycony buzującymi emocjami i konfliktami.”*
Paweł Huelle ma moc przyciągania czytelnika. Opowiada sprawnie, stawiając na duchowość i egzystencjalizm. „Talita” to zbiór opowiadań – dwadzieścia historii, które Huelle zaczyna zdaniem: „Wszystko należało do przeszłości.”
5/ Z niejednej półki. Wywiady/ Michał Nogaś
„Alice Munro po otrzymaniu Nagrody Nobla wycofała się z życia publicznego i nie udziela wywiadów. Autorka kultowych opowiadań mieszka w niewielkim, ale uroczym mieście nad jeziorem Ontario. Michał Nogaś specjalnie dla Państwa postanowił podążyć tropem pisarki. Gdy już tracił nadzieję na spotkanie z Noblistką, spotkał ją po prostu w kawiarni. Jak się dalej potoczyła ta historia?
W książce znajdą się również nigdy niepublikowane wywiady z Olgą Tokarczuk czy Dorotą Masłowską, nowa rozmowa z Mariuszem Szczygłem, który zdradza jakie książki ratują mu życie, pierwszy wspólny wywiad małżeństwa pisarzy Agnety Pleijel i Macieja Zaremby Bielawskiego, opowieść Małgorzaty Rejmer o albańskich kobietach i rozmowę z Jerzym Pilchem o tym, jak napisać dobry felieton.
„Z niejednej półki” to również wstrząsające wywiady z brazylijskimi pisarzami – Michelem Laubem i Bernardo Kucinskim oraz rozmowy z czworgiem laureatów Literackiej Nagrody Nobla – Olgą Tokarczuk, Swietłaną Aleksijewicz, Orhanem Pamukiem i Mario Vargasem Lloysą, a także czołówką światowych twórców i twórczyń, m.in.: Margaret Atwood, Paulem Austerem, Chimamanda Ngozi Adichie, Sarah M. Broom, Javierem Marìasem, Karlem Ove Knausgårdem, Zadie Smith czy Elizabeth Strout.”*
Michał Nogaś uwielbia rozmawiać, szczególnie o literaturze. Nie ma dla niego nic cenniejszego jak dobra książka. Z dobrą książką może się równać jedynie z rozmachem opowiedziana anegdota z życia pisarza, najlepiej taka o której jeszcze nikt inny nie słyszał. „Z niejednej półki” to zbiór rozmów z najważniejszymi pisarzami, od tych nazwisk, aż może zakręcić się w głowie.
Kulturalnie mon Amie 